یکی دو سال پیش این متن رو روی کاغذ نوشته بودم و قصد نداشتم کس دیگری رو هم از وجودش مطلع کنم، اما امروز کامنتی تو یه وبلاگ دیدم که باعث شد خیلی تو ذوقم بخوره چون احساس کردم که انگار ایده من رو ازم کش رفتن یا بهش خیلی نزدیک شدن! به هر حال نتیجه این شد که اینجا بنویسمش:

متن اصلی:

در بسیاری از خانواده های ایرانی و احتمالا پاکستانی و هندی و غیره، وقتی دختری متولد میشود در واقع دو نفر به اعضای خانواده اضافه میشوند. یکی دختر تازه متولد شده و دیگری شوهر آینده و ناشناس او. جوامعی که این خانواده ها در آن محاط شده اند آنچنان بر ذهن و شخصیت والدین تسلط تاریخیشان را حفظ کرده اند که گویی والدین پیش از هر چیز بردگان بی اختیار جامعه هستند و بی هیچ شک و اختیاری، بدون اینکه نیاز باشد با هم کلمه ای مبادله کنند، هر دو با تعصب و مجاهدت میکوشند تا نقشی که در جهت دوام ارزشهای جامعه است را در قبال دخترشان ایفا کنند. زندگی دخترشان تا پیش از ازدواج گویی مقدمه و آمادگی است برای زندگی پس از ازدواج. پدر و مادر هر دو پذبرفته اند که شوهری ناشناس وجود دارد که از هم اکنون حقی انحصاری در ارتباط با دخترشان دارد و دختر کم کم می آموزد که شخصی ندیده وجود دارد که از هم اکنون مالک بخشی از وجود دختر است؛ دختر متولد شده مثل یک سرباز فداکار و فرمانبردار و مثل کسی که هیپنوتیزم شده در باقی عمر به پاسداری از ارزشهای جامعه اش میپردازد. این وفاداری از جانب والدین و بعدها از جانب دختر آنچنان است که از فدا کردن کرامت انسانی دختر، از فرار و قطع ارتباط با دنیای حقیقی، از جلوگیری از رشد شخصیت دختر، از ایجاد وحشتهای بیمارگونه هراسی به دل راه نمیدهند؛ مبادا که به نظام ارزشی که مالک جسم و ذهنشان است خدشه ای وارد آید.

پی نوشت:

در حین تایپ کردن به نظرم اومد همون طور که بقای دراکولای برام استوکر به مکیدن خون دخترهای جوون وابسته بود، بقای ارزشهای جامعه هم به مکیدن انسانیت دخترها وابستست. البته این دراکولا تفکیک جنسیتی قائل نمیشه و همین کار رو با پسرها هم میکنه.

یه سری چیزاست که من نمیفهمم. مثلا نمیفهمم چرا ضعیف شدن بنیان خانواده اینقدر برای آدما وحشت‌آوره. اینو میفهمم که وقتی کسی خانواده‌ای تشکیل داده نمیخواد خونوادش بپاشه، چون همه از به هم خوردن آرامش و وضعیت استیبل و قابل پیش‌بینی بدشون میاد، اما نمی‌فهمم وقتی یه صحبت کلی هست، مثلا به فرض در مورد شکل جامعه در 50 سال آینده یا جامعه یه کشور دیگه که به ما ربطی نداره، باز چرا اینقدر برای آدما مهمه که مبادا این شکل سنتی خونواده بهش خللی وارد بشه. اصلا این آرگیومنت «خوب اینطوری بنیان خونواده ها از هم میپاشه» یه آرگیومنتیه که همه در برابرش جا میزنن و خفه میشن. جواب طبیعی که به ذهن من میرسه اینه که «خوب بپاشه «

وقتی میگم خونواده منظورم این شکل تعریف شده است که از زن و شوهر و تعدادی بچه تشکیل شده. توسط حکومت ثبت شده. طرفین به یه سری تعهدات قانونی و اجتماعی تن دادن. یه سری تقسیم مسوولیت براش تعریف شده. انتظار میره که  دوام داشته باشه تا مرگ یکی از طرفین؛ در غیر این صورت جدایی یه امر خصوصی نیست و حکومت دخالت میکنه و قوانینش رو اعمال میکنه. بچه‌ها عملا از اموال پدر و مادر حساب میشن چون جامعه و حکومت این حق رو بهشون میده تا در مورد مذهب و آموزش و زندگی روزمره و غیره بچه‌ها اعمال سلیقه کنن و چون شخصیت آدم در چند سال اول زندگیش به شکل تقریبا تغییر ناپذیر شکل میگیره داغ مالکیت والدینش رو تا آخر عمر داره.

این قضیه خونواده با این شکل و شمایل یه چیز من درآوردیه که هیچ ارزش ذاتی نداره. آدما خودشون قراردادش کردن و ترویجش دادن، از آسمون نیومده. والا هرچی من بهش فکر میکنم هیچ چیز مقدس و ارزشمند و والایی توش نمیبینم. یه جور دست شستن از شخصیت منحصر به فرد و تن دادن به حضور جامعه و حکومت در زندگی شخصی و تن دادن به یک قالب هست برای به دست آوردن بعضی شرایط بهتر و همچنین برای تکیه زدن به دوام و پایداری نسبی که ارمغان جوی هست که اجتماع درست کرده. حالا اینا چیش مقدسه من نمیفهمم. من خودم هم اگر ببینم این مدل زندگی خانوادگی برام وضعیت بهتری درست میکنه و بسته به شرایطش خیلی با اصول انسانی و اخلاقی و آزادگی مغایر نیست شاید به اون قسمتای گند و گهیشم تن بدم، اما اینقدر دیگه جو نمیگیرتم که برام یه چیز مقدس بشه و وحشت مرضی داشته باشم از دمده شدن این روش زندگی .مثلا اگر این سیستم ور بیفته و یک یا چند جور روش دیگه زندگی معمول بشه مشکل من به عنوان یه ایندیویجوال که وظیفه اداره هیچ اجتماعی به گردنم نیست چی میتونه باشه؟ تنها کسانی که باید نگران این قضیه باشن کسایی هستند که می‌خوان جامعه رو هدایت کنن.

جامعه یک موجود دارای هویت و شخصیت مستقل هست که حیاتش وابسته به کنترل و تحت سلطه گرفتن افراد هست. هر چه اجزا سیستم پیچیدگی کمتری داشته باشن و گوناگونی کمتر داشته باشند طبیعتا راحتتر میشه کنترلشون کرد. واسه یه مشت آدم مثل هم میشه یه نسخه پیچید همونجوری که واسه یه مشت مولکول مثل هم میشه یه فرمول نوشت. مثلا میشه واسه همه نسخه ازدواج پیچید تا یکسری خانواده یک شکل داشته باشیم با خواسته ها و طرز زندگی مشابه. این خواسته ها رو هم میشه گرو گرفت و به تدریج بهشون داد تا تو سیستم در اون جهتی که سیستم دوس داره فعالیت کنن و وابسته باشن. خونواده های یک شکل هم بچه‌های یک شکل و نسل آینده یک شکل میسازن [ ولی کور خوندن. من باور دارم که دنیا با گذشت زمان بالاجبار روز به روز بیشتر به سمت به رسمیت شناختن ایندیویجوالیتی حرکت میکنه، بعد ها سر فرصت دیدگاهم رو تو یه پست دیگه توضیح میدم] یعنی در یک کلام جامعه دشمن شماره یک ایندیویجوالیتی و آزادگی و استقلال افراده. چیزی شبیه چرخ گوشت تو فیلم the wall(دقیقه 4:03). و آدمایی هم که میخواد شبیه کسانی هستند که تو اون فیلم میریزن تو چرخ گوشت، همه یک شکل و شخصیت‌زدایی شده. جامعه فوق‌العاده قدرتمنده و ابزارهای موثری در اختیار داره مثل فرهنگ، جو و فضا، عرف و رسوم، بی‌پناهی فرد در مقابل گروه، ضعفهای انسانی، باورهای عمومیت یافته. جامعه از له کردن افرادی که دنبال خارج شدن از زیر یوغ اجتماع هستند کوچکترین تردیدی به خودش راه نمیده.

این وسط عده ای هم هستند که میخوان جامعه رو کنترل کنند یعنی کسانی که سیاستهای کلان حکومتها رو تعیین میکنن. اربابهایی که با واسطه اجتماع از افراد جامعه کار میگیرند و همداستان هستند با هم در جهت برده مسلک کردن افراد. فقط به عنوان مثال یکی از کارها برای هم‌شکل کردن افراد حمایت از شکل مرسوم خانواده هست و در بعضی کشورها ‌تنها روش مجاز زندگی همین خانواده هست. این مدل خونواده هم انگار برای تثبیت جمعیت و تولید برده‌های جدید و در یک کلام تثبیت پایه های اجتماع خوب جواب داده. ماشالا هزار ماشالا میدیا [رجوع به پانوشت]، پول، ارتش و پلیس و انواع اهرمهای دیگه هم در اختیار حکومتهاست  و دیگه احتیاجی ندارن که ما واسه هدفاشون دلسوزی کنیم. والا من نمیفهمم که آدمها چرا باید نگران بنیان خونواده باشن. عزیز جان اگر برده‌ای به فکر آزادیت باش نه اینکه دقیقا بری از دید ارباب نگاه کنی قضیه رو و ضد آزادی و فردیت و انسانیت خودت موضع بگیری. آخه به من و تو چه که نگران از بین رفتن بنیان خانواده باشیم؟ فوقش از هم می‌پاشه یه جور دیگه میشه دیگه، اگر عالی و بی‌ایراد بود که انقدر در معرض پاشیدن نبود.

پانوشت: همین الانش هم این سیستم خونواده با اون توصیفی که ازش کردم به ضرب و زور تبلیغات و خرج هزینه و انگولک اجتماع حفظ شده. به عنوان مثال چند سالی هست که این موضوع توجهم رو جلب کرده که هرچی فیلم آمریکایی میبینم توشون به شدت مفهوم خونواده و اینکه برای قهرمان داستان خونواده در صدر اولویتهاست به چشم میخوره. به نحو حال بهم زنی همشون عین هم. اگر کشور جهان سومی بود فکر میکردم حتما بخشنامه شده که اینطوری فیلم بسازن. مثال دیگه ترسوندن مردم بعضی کشورهای جهان سوم هست از اینکه اگر فلان کار رو بکنید مثل «غرب» بنیان خانواده متزلزل میشه و بدبخت و بی هویت و افسرده و چه و چه میشید. یعنی خیلی بی دلیل فروپاشی نظام خانواده رو معادل انواع بدبختی تبلیغ میکنن. جالب اینکه تو «غرب» خیلی خبری از اون جور بدبختی ها نیست و اگر باور کنیم که در غرب خانوده فروپاشیده است خودش مثال خوبی هست که فروپاشی خونواده عواقب بدی نداره. فکر کنم زمانی برسه که این جانبداریها هم دیگه به داد این نهاد «مقدس» نرسه و رقیبای جدی دور و ور خودش ببینه. بالاخره روزی نهادهای سنتی هم رو به زوال میزارن و یه چیز دیگه میاد جاشون. کسایی هم که از اون نهادها نفع میبردند جاشون رو به کسان دیگه میدن.

اینکه چرا این بنیان خونواده همش میخواد بپاشه برای اینه که اصلا نسخه خوبی نیست برای همه آدما. مخصوصا الان که آگاهی عمومی مردم بالاتر رفته و دنیا متنوعتر شده و مردم عادت کردند که نسبت به اجدادشون تو زندگیشون انتخابهای بیشتری داشته باشن. یه درصدی همج-نس-گران، یه درصدی اصلا اهل این چیزا نیستن و چسبیدن به کارشون، یه عده مثل من از اینکه کوچکترین ردی از اجتماع یا حکومت تو زندگی خصوصیشون ببینن حالت تهوع میگیرن، یه درصدی دنبال رابطه های کوتاه مدتن، یه درصدی بچه داشتن براشون کابوسه، یه درصدی تقسیم مسئولیتهای زندگی خانوادگی رو عادلانه نمیبینن، یه درصدی ایده‌ها و مدل‌های خاص دارن تو ذهنشون مثل چند همسری یا مثلا دوتا زن دوتا مرد یا مدلهای دیگه که تو کشوری که من زندگی میکنم تعریف شده و قانونا وجود داره، یه درصدی اهل تعهدات اجتماعی و مسوولیت پذیری نیستن و غیره.